De Houtkamp

Een alom bekende figuur in het dorpsleven van Otterlo was de heer Peet Brons (Foto).

Hij kon geweldige verhalen vertellen over met name de tijd tussen de twee wereldoorlogen die hij zeer bewust meemaakte in Otterlo. De familie Brons kwam midden jaren dertig op De Houtkamp wonen. Aanvankelijk pachtte zij de boerderij van de familie Voûte. Maar de crisisjaren maakte het niet gemakkelijk om, vooral economisch/financieel, het hoofd boven water te houden. Er moest wat worden bijverdiend en zo kwam de gedachte op om naast de boerderij een volledig pension te gaan ontwikkelen.

Foto: De Houtkamp begin twintigste eeuw, de zandweg gaat richting Hoge Veluwe.

Foto: Kaart van Otterlo en omgeving waarop de bekendste boerderijen aangegeven zijn. Deze kaart is van de jaren dertig. Sommige zwarte stippen zijn geen huizen maar kippenhokken zoals links boven het woord ‘begraafplaats’.

Maar voor het zover was kwam er nog wel een zeer ingrijpende periode voorbij. Net zoals bij ‘Jas’ Beumer’s familie bleef ook de familie van Peet Brons op de boerderij De Houtkamp gedurende de oorlogstijd wonen. Peet Brons gaf een ooggetuige verslag weer van de gebeurtenissen die plaatsvonden, met name tijdens de aprildagen van 1945. Er waren zo’n vijftigtal Duitsers ingekwartierd in De Houtkamp. De familie zelf kreeg twee kamers toegewezen. Die Duitse soldaten werden steeds nerveuzer naarmate de Canadezen dichterbij kwamen, sommige gingen ervandoor richting Otterlo. De familie moet de kelder in om te gaan schuilen. De Duitse officieren gaan er in een gereedstaande auto vandoor. Nu is de familie alleen in huis. Peet gaat de koeien melken, dat moest en zou doorgaan vond hij. Maar het geluid wordt steeds sterker en wanneer Peet tenslotte de deur opent staat hij voor een Canadese tank! Hij denkt: ‘Gelukkig we zijn vrij!’. Maar de tankbemanning begint met de boordmitrailleur te schieten en vlug gaat de familie weer de kelder in. Meerdere tanks kwamen nu voorbijrijden. De Duitsers zaten onder andere in de ondergrondse schuilplaats van de familie van den Ham aan de Hoenderloseweg en vuurden van daaruit op de Canadezen. Deze vuurden terug en schoten het huis van de familie van den Ham in brand. Vader Willem  van den Ham was al dodelijk getroffen in de deuropening en zoontje Sander van den Ham werd door een granaatscherf dodelijk getroffen toen hij naar de schuilplaats rende. Het schieten werd minder en de Canadezen trokken zich terug. Peet ging naar buiten en moest plotseling dekking zoeken toen een lichtkogel de omgeving duidelijk zichtbaar maakte. Vanuit het bos klonken stemmen, mannen die Nederlands spraken. Zij kwamen tevoorschijn en Peet hoorde van hen dat het boeren uit de omgeving waren die voor de Duitsers met hun paarden kanonnen hadden moeten trekken. Zij hebben bij Peet onderdak gevonden. Dit was de dag van Zondag 15 april 1945.

Op Maandag 16 april 1945. Peet gaat na het melken naar buiten en loopt de weg een stukje af. Richting Otterlo ziet hij dat verschillende huizen getroffen zijn, evenals de huizen aan de Hoenderloseweg waar de familie van den Ham woont. Dan ontdekt hij het lichaam van de gedode Willem van den Ham en zijn zoontje Sander. De familie natuurlijk helemaal overstuur. Ze vragen of Peet om aan een familielid, die in het Park werkt, te gaan vertellen wat er heeft plaatsgevonden. Op de 16^de rukken de tanks weer op en bevrijdden nu echt de Houtkamp, maar echt vrij voelt het nog niet. Ze moeten op bevel van de Canadezen de nacht in de kelder doorbrengen. Peet mag ’s avonds de koeien gaan melken maar wordt wel beschoten door Duitsers die hem aanzien voor een Canadees. Toch kijkt Peet, uit nieuwsgierigheid, af en toe naar buiten en hij ziet een stok met een theedoek bewegen in het struikgewas. Er komen een vijftal Duitsers tevoorschijn met de handen omhoog. De Canadezen fouilleren de gevangenen en zien bijvoorbeeld afbeeldingen van meisjes uit de jassen komen, daar moeten ze echt om lachen. Een horloge wordt afgenomen en verdwijnt als oorlogssouvenir. In 1985 kwam een groep bevrijders in verband met de veertigjarige herdenking van de Slag om Otterlo ook bij Peet op bezoek. Toen Peet het verhaal vertelde van de fouillering trok één van de veteranen met een grijns het bewuste horloge uit zijn zak!

Vroeg in de morgen van de 17^de april is de Slag beslist. De weg ligt bezaaid met dode Duitsers. Otterlo is vrij, echt vrij, maar van vreugde is aanvankelijk bijna geen sprake. Men stond zwijgend bij elkaar en moest duidelijk alle emoties eerst nog verwerken. Dominee De Bruyn hield een herdenkingsdienst en na een toespraak en verzen werd tot slot het Wilhelmus gezongen, velen konden echter van ontroering niet meezingen. Angst en dankbaarheid zijn de twee begrippen die de meeste indruk op Peet hebben gemaakt. Als boer wisten de rondtrekkende evacuees ons gauw te vinden. In de Hongerwinter maakte we dagelijks zo’n 12 liter boekweitpap en die was vaak voor de middag al op. Maar naar omstandigheden konden we gelukkig een hoop mensen toch iets te eten geven. Na de oorlog voeren we weer schillen aan het vee zoals we ook voor de oorlog deden. Die schillen werden uit Arnhem gehaald, maar al gauw zaten er ook weer boterhammen tussen….. Toen Peet Brons eens een keer voor de bejaarden in ‘Eureka’ gevraagd werd om een verhaal over de oorlog te komen vertellen, deed hij dat met plezier. Hij kwam en begon zijn verhaal maar merkte meteen bij het begin dat de zaal nogal onrustig reageerde. In de pauze vroeg hij de organisatie waarom er zoveel onrust in het begin geweest was. De leiding zei toen tegen hem: ‘Peet we dachten dat je over de Tweede Wereldoorlog zou gaan vertellen’ maar dat had Peet anders begrepen. Hij sprak namelijk over de Eerste Wereldoorlog of de Grote Oorlog want, zei hij, die hebben zij niet meegemaakt en ik wel!

Nieuwe generatie

De familie van Omme-Brons hebben het geheel wat De Houtkamp vormt voortgezet en inmiddels ook de boerderij overgenomen. Er werd in 1975 een ligboxenstal voor koeien gebouwd en voor de vrijgekomen deel werd een groepsaccommodatie in het leven geroepen. Begin jaren negentig hebben Peter en Evelien van Omme de boerderij overgenomen. Om mee te gaan in een grotere varkensfokkerij dat zagen de nieuwe eigenaren niet zitten en zij hebben via de eerste opkoopregeling de stallen geruimd en er nu slaapzalen voor groepsaccommodatie van gemaakt. Daar kunnen tot 64 personen gebruik van maken. Met een ruime recreatiezaal is er nu sprake van en goede, lichte ruimte geschikt voor verschillende doeleinden. Opvallend is het ondernemerschap van de familie van Omme om een fietsverhuur bedrijf van 150 fietsen in het leven te roepen, terwijl direct om de hoek in het Nationaal Park de zogenaamde ‘witte fietsen’ gratis mee te nemen zijn voor een tocht binnen het Park. Toch hebben zij het goed gezien dat er ook mensen zijn die graag een betere fiets of bakfiets of kindertandem willen huren en daar graag wat geld voor over hebben.

We laten hier Peter en Evelien van Omme aan het woord om uitleg te geven hoe het verder met De Houtkamp is gegaan. Het zogenaamde ‘bakhuus’ naast de boerderij werd eveneens verbouwd tot een kamer voor twee personen en wordt verhuurd voor Logies met Ontbijt. Dat zijn inmiddels drie kamers voor verhuur geworden. Na de beruchte vogelpest epidemie waren alle kippen, fazanten en pauwen geruimd en werd besloten om het grote hok niet meer te herbevolken. Nu zijn er nog een hok met 250 scharrelkippen aanwezig. In 2006 is er een stal voor jongvee gebouwd en is de oude stal gesloopt. De nieuwe stal heeft grote stro hokken, boxjes voor kalveren tot een dag of tien, een stierenhok en drie afdelingen roosterhokken voor verschillende leeftijden vee.

Er kwam ook veel vraag naar Logies met ontbijt op onze boerderij. Vroeger was dat er dus geweest, maar wij hadden dat in eerste instantie niet voortgezet. Toch hebben we de draad weer opgepakt! Het Bakhuus, naast de boerderij werd verbouwd tot een kamer voor twee personen. Een hele uitdaging! Maar het loopt ontzettend goed en we hebben er veel plezier van.

In de winter 2007/2008 hebben wij onze groepsaccommodatie aangepast. De recreatieruimte oftewel, De Deel, heeft een metamorfose ondergaan! Spouwmuren, vloerverwarming en veel licht doordat de grote deuren door ramen zijn vervangen! Je kijkt zo het bos in! Ook is er een toilet op de deel gekomen, heel praktisch. Een grote verbouwing die mede mogelijk werd gemaakt door LTO Noord en de Provincie Gelderland.

Op deze manier hebben wij veel variatie in ons werk, heel plezierig. De andere kant is ook dat je zowel van de boerderij als van de neventakken veel moet bijhouden en veel moet weten. Dat geeft veel administratieve rompslomp en  werk. Sinds september 2005 werken we met personeel van de Agrarische Bedrijfsverzorging. Een paar uur in de week buiten het seizoen en in de zomer bijna elke dag een paar uur. Dat scheelt enorm, er is dan niet zo veel druk meer op de ketel.

In 2009 hebben we 19 m bij de koeienstal aangebouwd, er is zo veel meer licht en ruimte in de stal gekomen. Dat komt weer ten goede aan het welzijn van de koeien.

We hebben twee jaar met onze zoon in een VOF gezeten, maar hij heeft zich helaas teruggetrokken. Hij is boer in hart en nieren maar alléén boer zijn, dat  lukt hier niet. Je hebt de recreatie erbij nodig om de kop boven water te houden. Die recreatie trekt hem net niet zo, vandaar zijn keuze. Hij is inmiddels getrouwd en opa en oma zijn naar het dorp verhuisd. Het huis waar zij in woonden hebben wij aangekocht, eigenlijk met de bedoeling dat onze zoon daar zou gaan wonen. Dat liep dus anders. Nu is het opgeknapt en we verhuren het als Herenboerderij. Een nieuwe tak!

In de winter 2012/2013 hebben we een begin gemaakt met het renoveren van de slaapzalen. Twee grote zalen bij de douche- en toiletruimtes zijn inmiddels klaar. Houten lambrisering, licht gesausde muren en nieuwe dubbelglas ramen geven meer sfeer en comfort.

Inmiddels begint de ‘Ovalert’ zijn vruchten af te werpen! Dat is een computersysteem waarbij de koeien een sensor aan de voorpoot hebben. Deze meet de beweeglijkheid van de koe. Veel beweging duidt op tochtigheid; de koe kan dan geïnsemineerd worden. Voor ons is dat een uitkomst! Er is zoveel bedrijvigheid op ons bedrijf dat je niet altijd goed zicht op de koeien hebt en een tochtigheid niet of te laat opmerkt. Nu waarschuwt een rood knipperend lampje in de stal dit! Binnen op de computer kun je dan zien om welke koe het gaat.

Aan het einde van het seizoen 2013, november/december hebben we weer wat opgepakt om te renoveren. Dat hoort bij onze winterperiode! Nu waren de B&B  kamers aan de beurt. Nieuwe gordijnen, een nieuw kleurtje op de muur, nieuwe overtrekken en een paar frisse kussentjes erbij maken het geheel weer af. We kunnen er weer even tegen. Ook hebben we de entree en de kleine slaapkamertjes bij de douche- en toiletruimte voorzien van een houten lambrisering en licht gesausde muren. De grijze deuren kregen ook een andere kleur, geheel in stijl met de rest. Het resultaat mag er zijn.